– Eg har jobba som økonomirådgjevar i Tveit Regnskap sidan 1998, og sjeldan har nok bonden vore i meir turbulente tider økonomisk enn han/ho står i ved inngangen til 2022, seier seniorrådgjevar for landbruk i Tveit Rekneskap, Andreas Lundegård i ei pressemelding. Han har sett nærare på årsaka til dette. 

Urovekkande situasjon

Lundegård meiner at denne situasjonen på mange måtar er litt underleg, då det i utgangspunktet ligg mykje til rette for ei god inntening hjå bonden.

– Grunnpilaren for å gi bonden sikker og stabil inntekt er marknadsbalanse. I all den tid eg  har vore med å analysert bonden si inntening har denne vore avgjerande. Koronapandemien har på litt underleg vis slått positivt ut for bonden – eg og du som forbrukar konsumerer stort sett maten vår her heime. I liten eller ingen grad svenskehandel, ei heller reiser me til varmare strok. Dette har ført til at innanlands etterspurnad etter matvarer har nærast eksplodert – og  bønder/næringsmiddelindustri har produsert det reimar og tøy kan makte. Normalt gir dette grobotn  for stabile utbetalingsprisar og sikker inntekt for bonden, seier han.

Likevel opplever ein stor uro og bekymring i næringa no, seier Lundegård og peikar på fleire årsaker til det. Både gjødsel, energi, diesel og kraftfôr stig i pris. I tillegg kjem stigande rente og generell prisstigning.

Kraftig prisvekst

– Gjødselprisen har mest dobla seg, frå fire kroner kiloen til seks, straumprisen er 1,8 kr pr kwh, mot normalt 30-40 øre. Men ein har i liten grad sett på korleis dette vil slå ut på totalen for bonden. Tveit Regnskap AS har i ei årrekke køyrt statistikk på bondeøkonomien og har såleis eit godt grunnlagsmateriale for å rekne på dette. Og i tillegg er det i media framstilt ein god del tal på korleis dei ulike bruddstykka endrar seg, slår Lundegård fast.

Han trekk fram døme der ein gard med 28 mjølkekyr og med ein mjølkekvote på litt over 200 tonn får ei redusert inntekt på 58000 kroner. Noko som er eit godt grunnlag for å vise at auka inntekter ikkje viser igjen i totalresultatet.

– Situasjonen har endra seg mykje berre dei siste par månadane. Og med mindre energimarknaden snur opp ned på seg utover våren vil nok dette bli ein del av kvardagen til bonden utover i 2022, meiner Lundegård.